Uluslararası Araştırmacı Gazeteciler Konsorsiyumu’nun (ICIJ) tarafından yayımlanan Pandora Belgeleri (Pandora’s Papers), çok sayıda dünya liderini, ünlüyü, iş insanını ters köşeye yatırdı.
Belgeler, 6,4 milyon belge, 2,9 milyon görsel, 1,2 milyon e-posta ve 467 bin excel tablosundan oluşuyor. Belgeler, bugüne kadar “off-shore” (deniz aşırı) hesaplara ilişkin en kapsamlı sızıntı niteliğinde.
Peki kimler, neler var bu belgelerde?
İşte onlardan bazıları:
- Belgeler Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’i Monako’da gizli tutulan varlıklarla ilişkilendiriyor.
- Belgeler, Aliyevler ve yakınlarındaki kişilerin Birleşik Krallık’ta 400 milyon sterlinden fazla mülk alımına dahil olduğu ortaya koyuyor.
- Belgeler Ürdün Kralı Abdullah’ın Birleşik Krallık ve ABD’de, off-shore şirketleri kullanarak gizlice 70 milyon sterlinden daha fazla mülk alımı yaptığını gösteriyor.
- Eski İngiltere Başbakanı Tony Blair’in damga vergisi ödemeden yaptığı gayrimenkul alımı.
- Kenya Devlet Başkanı Uhuru Kenyatta ve ailesinden altı kişi bir dizi off-shore şirket ağına sahip. Bu kişilerin 11 şirketle ilişkisi var ve şirketlerden birinin varlığı 30 milyon dolar.
- Pakistan Başbakanı İmran Han’ın yakın çevresinden kişiler, milyonlarca dolarlık varlığı bulunan şirketler ve tröstlerin gizli sahibi.
- Kıbrıs Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Nikos Anastasiadis’in kurduğu bir hukuk şirketi, bir dizi off-shore şirketin gerçek sahibi olan, yolsuzlukla suçlanan bir Rus politikacıyı gizlemek için sahte sahipler sağladı. Şirket bu suçlamayı reddediyor.
- Ukrayna Cumhurbaşkanı Vladimir Zelenski gizli bir off-shore şirketindeki hisselerini 2019’daki seçimi kazanmadan kısa süre önce transfer etmiş.
- Eski bir bankacı olan Ekvador Devlet Başkanı Guillermo, yakın akrabalarına düzenli ödeme yapan bir Panama vakfının yerine ABD’nin Güney Dakota eyaletindeki bir tröste ödeme yaptırmaya başlamış.
Türkiye’den dikkat çeken isim
Belgeler, AKP hükümetinden aldığı sayısız ihale ile gündeme gelen Rönesans Holding’in, bir yandan kamunun parasıyla Cumhurbaşkanlığı Sarayı’nı inşa ederken diğer yandan vergi cennetine 210 milyon dolar aktardığını ortaya koydu.
Sadece kamuya açıklanan ihalelerin detaylarına göre son beş yılda yaklaşık 16 milyar liralık 10 ihale alan Rönesans Holding; Pandora Papers belgelerine göre vatandaşların vergileriyle ödenen kamu projelerinden elde ettiği kârların bir kısmını vergiden kaçınmak için Britanya Virjin Adaları’na aktarıyor.
Rönesans Holding’in 2015 yılında offshore’a aktardığı paranın vergisiyle 25 ilkokul, 8 hastane, 15 bin öğrenciye yetecek yurt yapılabilir ya da 115 bin öğretmenin bir aylık maaşı ödenebilirdi.
Oysa Recep Tayyip Erdoğan, Sancaktepe Prof. Dr. Feriha Öz Acil Durum Hastanesi’nin 2020 yılındaki açılışında müteahhit firma Rönasans ile ilgili şu açıklamayı yapmıştı:
“Rönesans Grubu’nu, mimarı, işçisini tebrik ediyorum. Rönesans firmasına ayrıca şükranlarımı bildireceğim. Her iki hastaneyi bu firma yaptı. Bir tane hastane için bizden herhangi bir bedel istemediler”
Valla o kadar vergi kaçırılırsa bir tane hastane için bedel istemezler tabii…
Ünlüler geçidi
Dünyaca ünlü Kolombiyalı şarkıcı Shakira, Alman top model Claudia Schiffer, müziğin efsaneleri Julio Iglesias, Ringo Starr ve Elton John belgelerde adı geçen ve off-shore hesapları vergi avantajı için kullanan isimlerden sadece birkaçı.
Futbol dünyası da vergi cennetlerinin müdavimlerinden. İtalya Milli Takımı’nın teknik direktörü Roberto Mancini, Avrupa’nın en büyük kulüplerinde oynamış Arjantinli futbolcu Angel di Maria, Manchester City’nin teknik direktörü Pep Guardiola da varlıklarını offshore firmalara taşımış isimler arasında.
