atergate skandalını ortaya çıkaran gazetecilerden Carl Bernstein, yazılı kaynaklara ve de görüşmelerde hazır bulunanlara dayandırarak ABD Başkanı Donuld Trump’ın dünya liderleriyle yaptığı telefon görüşmelerinin detaylarını yazdı.
Bernstein, Trump’ın telefonda en fazla görüştüğü liderin Recep Tayyip Erdoğan olduğunu belirtiyor:
By far the greatest number of Trump’s telephone discussions with an individual head of state were with Erdogan, who sometimes phoned the White House at least twice a week and was put through directly to the President on standing orders from Trump, according to the sources.
(Kaynaklarıma göre, Erdoğan, bazen haftada iki kere Trump’ı arar ve Başkan’ın verdiği emir doğrultusunda doğrudan kendisiyle konuşur.)
Bernstein, Trump golf oynarken bile Erdoğan’ın telefonu üzerine oyunu bırakıp kendisiyle görüştüğünü ve bunun Ulusal Güvenlik Konseyi’nin uygulanmasını istediği protokollere aykırı olduğunu belirtiyor:
On some occasions Erdogan reached him on the golf course and Trump would delay play while the two spoke at length.
The frequency of the calls with Erdogan — in which the Turkish president continually pressed Trump for policy concessions and other favors — was especially worrisome to McMaster, Bolton and Kelly, the more so because of the ease with which Erdogan bypassed normal National Security Council protocols and procedures to reach the President, said two of the sources.
(Erdoğan bu görüşmelerde politik tavizler ve diğer bazı iyilikler ister ki bu durum kurmaylarınca kaygı unsurudur. Kaygının nedeni de ABD Başkanı’yla konuşma için konulan kurallara uyulmamasıdır.)
Bernstein CNN için hazırladığı yazısında Erdoğan’ın Trump’ın telefon görüşmesi için uygun olup olmadığı anları Washington’daki Türk istihbarat birimleri aracılığıyla öğrendiğini ve doğru zamanlama ile arama yaptığını söylüyor:
Erdogan became so adept at knowing when to reach the President directly that some White House aides became convinced that Turkey’s security services in Washington were using Trump’s schedule and whereabouts to provide Erdogan with information about when the President would be available for a call.
Bernstein Trump’ın Erdoğan’la yaptığı telefon görşmelerinde Suriye ve genel olarak Ortadoğu konularında yetersiz kaldığını kaydederek, “Erdoğan, bu gibi konularda Trump’ı kelimenin tam anlamıyla tuş ediyor (Erdogan took him to the cleaners)” diyor.
Bernstein burada Suriye’den ABD askerlerinin çekilmesini örnek olarak gösteriyor.
The sources said that deleterious US policy decisions on Syria — including the President’s directive to pull US forces out of the country, which then allowed Turkey to attack Kurds who had helped the US fight ISIS and weakened NATO’s role in the conflict — were directly linked to Erdogan’s ability to get his way with Trump on the phone calls.
(IŞİD’le sürdürülen mücadelenin sekteye uğramasını ve NATO’nun rolünün zayıflamasını ortaya çıkaran Suriye’den asker çekilmesine ilişkin kararın alınmasında Erdoğan’ın Trump’la yaptığı telefon görüşmelerindeki yeteneği büyük rol oynadı.)
Trump’ın telefon görüşmelerinde nadir de olsa Erdoğan’a kızdığını da kaydeden Bernstein, şunları söylüyor:
Trump occasionally became angry at Erdogan — sometimes because of demands that Turkey be granted preferential trade status, and because the Turkish leader would not release an imprisoned American evangelical pastor, Andrew Brunson, accused of ‘aiding terrorism’ in the 2016 coup that attempted to overthrow Erdogan. Brunson was eventually released in October 2018.
(Bu kızgınlıklardan bir tanesi Erdoğan’ın sürekli ticari ayrıcalık istemesine diğeri de Rahip Brunson’un serbest bırakılmamasına ilişkin olanlardı.)
Bernstein, yazısında, Trump ile Erdoğan arasında Halkbank pazarlığına ilişkin John Bolton’un yen çıkan kitabındaki detayları da tekrarlıyor.
Bernstein, Trump’ın Erdoğan gibi konuşmaktan keyif aldığı bir diğer liderin de Rusya lideri Putin olduğunu kaydediyor (İki lideri de diktatör olarak nitelendirerek).
Trump’ın Erdoğan ve Putin’le yaptığı görüşmelerde kendinden önceki ABD Başkanları için “geri zekalılar”, “zayıflar” (özellikle Barack Obama ve George W. Bush için) ifadelerini kullandığı da Bernstein’in yazısındaki detaylardan biri.
Bernstein, Trump’ın Almanya Başbakanı Merkel’i “salak” olarak nitelendirdiğini, kadın liderlerle yaptığı konuşmaların erkeklere oranla daha hükmedici olduğunu belirtiyor.
